Veelbelovend nieuws uit Amerika: een gel die mogelijk glioblastoom uitschakelt en geneest?!

Op 24 april 2023 wordt op een goed aantal (medisch) wetenschappelijke online tijdschriften, waaronder Eurekalert.org en interesting engineering.com melding gemaakt van een mogelijke doorbraak in de zoektocht naar een middel/behandeling tegen Glioblastoom, een van de dodelijkste vormen van (hersen)kanker. Wetenschappers van de Johns Hopkins University (JHU) – Baltimore, Maryland – hebben een nieuwe gel ontwikkeld die zowel hersenkanker (glioblastoom) elimineert àls voorkomt dat het terugkeert. Toen de onderzoekers deze antikankergel testten op muizen met glioblastoom, waren verrassend genoeg alle muismodellen genezen van de ziekte.

“Meestal zien we geen 100% overleving in muismodellen van deze ziekte”, zegt Betty Tyler, een van de auteurs van het onderzoek en professor neurochirurgie aan de Johns Hopkins School of Medicine en die een cruciale rol speelde in de ontwikkeling van Gliadel.

Het JHU-team beweert dat hun gel misschien wel de meest effectieve behandeling  tegen glioblastoom is die tot nu toe is ontwikkeld. Omdat het de tumorgroei kan stoppen, zelfs in delen van de hersenen waar traditionele medicijnen tegen kanker en operaties niet werken.

Momenteel wordt een door de FDA – de Amerikaanse instantie die verantwoordelijk is voor de bescherming van de volksgezondheid door de veiligheid, werkzaamheid en beveiliging van geneesmiddelen voor menselijk en diergeneeskundig gebruik, biologische producten en medische hulpmiddelen goedgekeurd hersenimplantaat genaamd Gliadel – Een implantaat wat rechtstreeks het antikanker geneesmiddel carmustine kan afgeven op de plek van de hersentumor, nadat de tumor is verwijderd middels chirurgie – beschouwd als de meest populaire en krachtige toepassing voor de behandeling van glioblastoom. Professor Tyler, die een belangrijke rol speelde in de ontwikkeling van Gliadel in de jaren negentig, suggereert dat tijdens de muizenproeven de nieuwe gel resultaten opleverde die nog indrukwekkender zijn dan wat met Gliadel wordt bereikt.

Dit komt waarschijnlijk doordat de op gel gebaseerde behandeling kenmerken vertoont van zowel chemotherapie als immunotherapie. Het werd ontwikkeld door een anti-kankermedicijn genaamd paclitaxel te combineren met een antilichaam genaamd aCD47.

De eerste is een chemotherapiemedicijn dat wordt gebruikt bij de behandeling van eierstok-, long- en borstkanker, en de laatste valt macrofagen aan (cellen die tumorgroei bevorderen door kankercellen te beschermen).

Tijdens het onderzoek verwijderden de onderzoekers eerst operatief hersentumoren bij muizen en vulden vervolgens de groeven die voorheen de tumoren bevatten met de gel. Ze merkten dat de gel geen verdere tumorgroei in muizenhersenen mogelijk maakte.

Bovendien, toen de onderzoekers probeerden glioblastoma-tumoren handmatig in de muizen te implanteren, elimineerde het immuunsysteem van de dieren de geïmplanteerde kankercellen zonder medicijnen of therapieën. De gel onderdrukte de bestaande kankercellen en versterkte het immuunsysteem in muismodellen, zodat er geen nieuwe kankercel meer kon groeien of vermenigvuldigen.

Chirurgie is echter een must voor het succes van de gel.

Glioblastoma werd volledig uitgeroeid in alle muizenmodellen waarvan de hersenen de gelbehandeling kregen ná de operatieve verwijdering van tumoren.

Volgens Tyler: “De gel wordt geïmplanteerd op het moment van tumorresectie, waardoor het heel goed werkt.”

Interessant is dat de door Tyler gesuggereerde factor ook een beperking van deze behandeling vormt, aangezien is gebleken dat de gel niet goed werkt zonder een operatie. Toen de onderzoekers de gel bijvoorbeeld rechtstreeks op tumorplaatsen in de hersenen van sommige muizen aanbrachten (zonder de tumoren te verwijderen), overleefde slechts 50 procent van die proefdieren.

“De operatie verlicht waarschijnlijk een deel van die druk en geeft de gel meer tijd om het immuunsysteem te activeren om de kankercellen te bestrijden”, zegt Honggang Cui, hoofdauteur van de studie en biomoleculair ingenieur bij JHU.

“De uitdaging voor ons is nu om een opwindend resultaat in het laboratorium over te brengen naar klinische proeven”, zegt Brem, die hoofdneurochirurg is in het Johns Hopkins Hospital.

De onderzoekers zijn nu van plan klinische proeven uit te voeren met hun antikankergel. Als het succesvol is bij mensen, zal de gel voor altijd een revolutie kunnen teweegbrengen in de behandeling van hersenkanker. Hopelijk zal de gel een einde maken aan de zoektocht van de mensheid naar de perfecte glioblastoombehandeling.

De studie is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PNAS.