Hoopvol nieuws uit Zweden over een nieuw medicijn voor GBM-patiënten, Z4P.

In het vooraanstaand wetenschappelijk tijdschrift iScience is op 19 mei 2023 een interessante studie geplaatst wat goede hoop biedt om glioblastoom te bevechten op een indrukwekkend hoopvolle én minder ingrijpende wijze, dan thans gebeurt. Op 24 mei jl. is een persbericht over voornoemd onderzoek geplaatst op de website Surreylive.

De huidige (standaard)behandeling (de STUPP-methode) bestaat uit chirurgie, bestraling en chemotherapie. Dat is een zeer heftig traject voor de patiënt en is zeker niet risicoloos.

Een team van wetenschappers uit Zweden en Frankrijk heeft een medicijn ontwikkeld dat hersentumoren, om precies te zijn glioblastomen vernietigt. Kankercellen worden eenvoudigweg weggevaagd als het medicijn de bloed-hersenbarrière passeert. Die barrière beschermt de zenuwcellen in de hersenen tegen vreemde indringers, zoals bacteriën en virussen. Dat is natuurlijk goed, maar het probleem zit `m in het feit dat veel medicijnen vaak niet of nauwelijks aankomen in de hersenen juist door die barrière, die ook de medicijnen ziet als vreemde indringer. Geavanceerde simulaties op supercomputers leverden een versie op van een medicijn dat wel door de bloed-hersenbarrière heen kwam.

Kankercellen, vooral degenen die agressieve tumoren vormen, hebben eiwitten nodig om te ontwikkelen en delen. In hun zoektocht naar die eiwitten zijn tumorcellen niet meer onder controle te krijgen en “kapen” ze gezonde hersencellen.

Het nieuwe medicijn, genaamd Z4P werkt in combinatie met chemotherapie. Z4P blokkeert een mechanisme dat de eiwitproductie van de tumor stimuleert, waardoor cellen doodgaan door stress.

Hoofdauteur en -onderzoeker en Professor Leif Eriksson, van de Universiteit van Göteborg, stelt:  “We zijn er nu in geslaagd dit te stoppen door een speciaal ontwikkeld molecuul in de cellen te plaatsen dat een van deze gekaapte aanpassingsmechanismen in de kankercellen remt. Hierdoor vernietigt de kanker zichzelf.”

Uit experimenten bleek dat het kleine molecuul ze allemaal doodde, terwijl het gezonde weefsel met rust werd gelaten. De resultaten van de studie werden beschreven als “zeer veelbelovend”. De muizen waren genezen – zonder terugval na meer dan zes maanden.

De in iScience beschreven studie is jammerlijk niet van toepassing op andere vormen van hersenkanker dan glioblastoom, omdat die zich anders ontwikkelen dan een glioblastoom. Huidige behandelingen van een glioblastoom hebben vaak ernstige bijwerkingen. Er werden geen nare bijwerkingen geïdentificeerd bij het gebruik Z4P: De behandelde dieren bleven op gewicht, vertoonden geen duidelijke gedragsveranderingen en er was geen teken van invloed op de lever. Uitgebreide laboratoriumtesten op cellen hebben aangetoond dat de stof niet giftig is – zelfs bij zeer hoge doses.

De onderzoekers zijn nu doende de behandelingsprocedure en plannen voor aanvullende dierstudies te optimaliseren. Maar ze zijn ervan overtuigd dat het relatief snel in klinische behandeling moet kunnen komen. Ook zijn zij begonnen met het bestuderen van het gebruik van deze stof op andere agressieve tumorvormen. zoals alvleesklierkanker, triple-negatieve borstkanker en bepaalde leverkankers.

Het internationale team schat dat het binnen vijf jaar in de klinische praktijk kan worden geïntroduceerd.

Prof Eriksson zegt: “Het hangt er grotendeels van af of er financiering binnenkomt die het mogelijk maakt om de verschillende stappen zo soepel mogelijk te nemen. Als ik optimistisch ben, kan het misschien vijf jaar duren. Dat is een kort tijdsbestek, maar tegelijkertijd zijn glioblastomen bijna 100 procent dodelijk, dus elke verbetering in de medische zorg is een grote vooruitgang.”